Endobronşiyal Ultrasonografi (EBUS) Nedir? Nasıl Uygulanır?

Endobronşiyal Ultrasonografi (EBUS); solunum yollarında ve çevresindeki dokularda yüksek çözünürlüklü ultrasonografi kullanarak tanısal ve terapötik işlemler yapılmasına olanak sağlayan modern bir bronkoskopi tekniğidir. Özellikle mediastinal ve hiler lenf nodlarının değerlendirilmesi, akciğer tümörlerinin evrelemesi ve biyopsi alınması için kullanılır. EBUS, minimal invaziv bir yöntem olup, hastalar için ameliyata göre daha düşük risk ve konforlu bir prosedür sunar.

 

EBUS'un Kullanım Alanları

1. Lenf Nodlarının Değerlendirilmesi ve Biyopsisi:
   • Mediastinal veya hiler lenf nodlarının malignite açısından değerlendirilmesi.
   • Akciğer kanseri evreleme.
   • Granülomatöz hastalıklar (ör., sarkoidoz, tüberküloz).
2. Akciğer Tümörlerinin Değerlendirilmesi:
   • Merkezi yerleşimli tümörlerde bronş duvarına invazyonun belirlenmesi.
   • Peribronşial kitlelerin veya lezyonların tanısal amaçla biyopsisi.
3. Mediastinal Kitlelerin Tanısı:
   • Mediastinal kitlelerin doğasının (malign, benign, enfeksiyöz) belirlenmesi.
4. Enfeksiyöz Hastalıkların Değerlendirilmesi:
   • Lenfadenit veya tüberküloz gibi enfeksiyöz durumların tanısı.
5. Diğer Durumlar:
   • İnterstisyel akciğer hastalıklarında lenf nodu biyopsisi.
   • İmmün yetmezlik durumlarında lenfoproliferatif hastalıkların tanısı.

EBUS Çeşitleri

1. Konveks Prob EBUS (CP-EBUS):
   • En sık kullanılan türdür.
   • Özellikle mediastinal ve hiler lenf nodlarının değerlendirilmesinde kullanılır.
   • Ultrason probu, bronkoskop ucunda bulunur ve lenf nodu veya lezyona transbronşiyal ince iğne aspirasyonu (TBİİA) yapılabilir.
2. Radial Prob EBUS (RP-EBUS):
   • Periferik akciğer lezyonlarının değerlendirilmesinde kullanılır.
   • Bronkoskopun içinden geçen bir ultrason probu sayesinde lezyonlar lokalize edilir.
   • Genellikle floroskopi ile kombine edilir ve biyopsi yapılır.

EBUS'un Avantajları

• Minimal İnvaziv: Cerrahi yöntemlere göre daha az invazivdir ve genel anestezi gerektirmez.
• Hızlı iyileşme: Hasta genellikle işlemden kısa bir süre sonra taburcu edilir.
• Yüksek tanı doğruluğu: Malignite, sarkoidoz ve tüberküloz gibi hastalıklarda tanı doğruluğu %90’ın üzerindedir.
• Eş zamanlı görüntüleme: Ultrason görüntüleri ile iğne biyopsisinin doğru noktadan alındığından emin olunur.
• Daha az komplikasyon riski: Cerrahi yöntem olan mediastinoskopiye kıyasla kanama ve enfeksiyon riski daha düşüktür.

EBUS ile Alınan Örneklerin Değerlendirilmesi

• Sitolojik inceleme ile malignite, granülomatöz inflamasyon ve enfeksiyon varlığı tespit edilebilir.
• Lenf nodu biyopsilerinde, patolojinin yanı sıra moleküler incelemeler (ör., EGFR mutasyonu, ALK/ROS1 yeniden düzenlemeleri) yapılabilir.

EBUS Süreci

1. Hazırlık:
   • İşlemden önce en az 4 saat katı gıda, 2 saat de sıvı açlığı gerekir
   • Hastanın işlem öncesi değerlendirilmesi(koagülasyon profili, ek hastalıkları ilaç kullanımı, görüntüleme tetkiklerinin incelenmesi) ve işlem için bilgilendirilmesi/ aydınlatılmış onam formunun imzalatılması .
   • Genellikle bilinçli sedasyon uygulanır.
2. İşlem:
   • Ağızlık yerleştirildikten sonra ebus skobu ile ağız yolundan ses tellerine ulaşılır ve ses telleri arasından nefes borusuna geçilerek hedeflenen alanlara ulaşılır ve ultrason probu ile görüntüler elde edilir.
   • İğne yardımıyla hedef lenf nodu veya lezyondan doku örneği alınır.
3. Sonrası:
   • Hastanın kısa süre gözlemi yapılır.
   • Alınan örnekler sitolojik ve patolojik incelemeye gönderilir.
   • Lokal anestezinin etkisi geçene kadar (2 saat) yemek veya içecek alınmaması önerilir.

Komplikasyonlar

EBUS genellikle güvenli bir işlemdir, ancak nadir durumlarda şu komplikasyonlar görülebilir:

• Kanama (özellikle vasküler yapılara yakın lenf nodlarında).
•  
• Bronkospazm veya hipoksi.

Sonuç

EBUS, göğüs hastalıkları pratiğinde tanı ve evreleme açısından devrim niteliğinde bir yöntemdir. Akciğer kanseri, sarkoidoz ve mediastinal patolojiler gibi durumların değerlendirilmesinde yüksek doğruluk ve düşük komplikasyon oranı ile ön plana çıkar. Klinik uygulamalarında, güncel teknikler ve rehberlere uygun olarak EBUS kullanımı, hasta sonuçlarını önemli ölçüde iyileştirebilir.